Hoewel koud douchen voor sommigen gewoon een kwestie lijkt van 'kraan open en er onder gaan staan', krijg ik behoorlijk vaak van mensen de vraag: "hoe doe je dat nou eigenlijk, koud douchen?" Een terechte vraag ook. Want het is vele malen veiliger om je lichaam geleidelijk aan een koude douche te laten wennen dan er direct onder te springen, wanneer je nog niet zo vaak met kou heb gewerkt. Zo kun je voor jezelf uitvinden hoe je lichaam op het koude water reageert, wat je fijn vindt en waar je nog met liefde aan mag werken. Eigenlijk kun je het koud douchen zo tot een leuk spelletje maken!Aangezien bij een spelletje ook spelregels horen, heb ik deze hieronder voor je uitgeschreven. Daarnaast vind je een stappenplan waarmee je leert koud te douchen. De stappen staan in de meest veilige volgorde die bestaat en zolang je goed naar je lichaam blijft luisteren (regel 1), kan hiermee niks fout gaan.Ik zou zeggen: doe je voordeel met deze beginnersgids, omarm je nieuwsgierigheid en start lekker met experimenteren. Ik ben erg benieuwd hoe het bevalt!

Koud douchen: de spelregels

Regel 1: Luister naar je lichaam

Ik zei het al... De basis en dus ook de allerbelangrijkste spelregel is: luister naar je lichaam. Dit is de manier om bij blootstelling aan koude niet voor onaangename verrassingen komen te staan, maar geldt eigenlijk bij alles wat je met je lichaam doet. Zoals mijn leraar Wim Hof altijd zegt: voelen is begrijpen. En we weten het allemaal: niet voelen leidt tot vervelende zaken, zoals blessures bij het sporten en burn-outs door te lange continue stress.Een koude douche kan best heftig aanvoelen als je het niet gewend bent. Begin daarom rustig en bouw je douche geleidelijk op. Als je goed naar je lichaam luistert, zal het je vertellen wanneer het tijd is om door te gaan naar het volgende lichaamsdeel (regel 5 t/m 8). Je kunt de lichaamsdelen zoals ik ze in de regels omschrijf die ik hier omschrijf direct achter elkaar plakken, of je kunt ze verdelen over verschillende douchebeurten waarbij je steeds de lichaamsdelen herhaalt die je al hebt gedaan. Hierin beslis jij zelf wat passend voelt voor jou.

Regel 2: Wees nieuwsgierig

Ben je een complete beginner, schrik dan niet als jouw lijf bij de eerste aanraking met de koude straal compleet in de weerstand schiet. Dit is heel normaal. Wij zijn zo gewend aan het idee dat kou ‘pijn’ doet, dat weerstand ook de eerste reactie is die wij zullen hebben bij het ervaren van een koude douchestraal. Vraag jezelf hierbij steeds heel goed af: is het mijn lijf die zegt dat ik dit niet moet doen, of is het mijn hoofd die ‘nee’ zegt? Bedenk je dat je lijf het wel weet, maar dat je hoofd zich weleens kan vergissen!Eigenlijk kan iedereen elk lichaamsdeel wel even aan koud water blootstellen, zeker als je dit geleidelijk aan traint. Wanneer we een heftig gevoel van pijn ervaren bij koud water, heeft dit vaak meer met nieuw bewustzijn te maken, dan met de daadwerkelijk gevaar. Het kan dan evengoed zijn dat je op die plek weinig lichaamsbewustzijn hebt, de doorbloeding daar niet optimaal is, of zelfs dat je er onverwerkte emoties vasthoudt. Een tip om dit te onderzoeken, is door simpelweg je bewustzijn bij de pijnlijke plek te houden en deze liefdevol te observeren terwijl het water er overheen stroomt. Dikke kans dat de pijn dan ineens minder wordt, tot deze helemaal weg is...

Regel 3: Lauw, kouder, koudst

Vind je de koude douche wel erg heftig? Er is niets wat zegt dat je niet met lauw water mag beginnen! Ook dat is geleidelijk opbouwen. Zet om te beginnen je douche op standje 'iets kouder dan warm' en draai dan (verdeeld over verschillende douchebeurten) de douche langzaam steeds kouder. Dit doe je tot je de warm kraan helemaal niet meer gebruikt.

Regel 4: Adem rustig door

Het is belangrijk dat je tijdens het koud douchen rustig blijft ademen en dus niet je adem inhoudt of vastzet. Wanneer je echt helemaal onder de koude douche kunt staan, is het fijn om de techniek van de buikadem te gebruiken. Hoe je dat doet, ontdek je hier.

Regel 5: Helemaal koud douchen, koud afdouchen of wisseldouchen... De keuze is aan jou!

Uiteraard hoef je de warme douche niet uit je leven te bannen. Juist ter afsluiting van een warme douchebeurt, kan een koude douche enorm verkwikkend zijn! Sommige mensen zweren ook bij de effecten van een wisseldouche, waarbij je warm- en koud een aantal keer met elkaar afwisselt. Experimenteer hier eens mee en vind hierbij lekker uit wat jij het lekkerst vindt!

Koud douchen: een stappenplan

Stap 1: Voeten, benen, billen

Om je lichaam geleidelijk aan het lauwe of koude water te laten wennen, kun je beginnen met je voeten en benen. Richt je de straal als eerste op je voeten. Werk dan langzaam omhoog naar je benen en indien gewenst naar je billen. Dit gedeelte van je lijf zal de impact van de koude het mist heftig ervaren.

Stap 2: Handen & armen

Na je voeten en benen kun je langzaam verder gaan met je armen. Je handen zullen altijd wel wat gevoelig aan blijven voelen. Bij koude impact trekt het bloed namelijk als eerste uit je extremiteiten trekt (handen, voeten) en kan een licht gevoel van pijn of stijfheid kan geven. Weet echter dat dit niet erg is en met elke koude douche iets minder zal worden.

Stap 3: Van de billen naar de rug en schouders

Had je in stap 1 je billen al gedaan, dan kan je door naar je rug en schouders. Of je pakt je billen er nu bij en werkt vanuit hier omhoog. Persoonlijk blijft dit bij mij het heftigste deel van mijn lichaam, hoewel ik nu al zo'n 5 jaar dagelijks koud afdouche. De aan- of afwezigheid van vet kan namelijk zeker iets uitmaken bij de koudebeleving en ik heb op mijn ribben nu eenmaal weinig vet. Maar weet: na een paar seconden valt de heftigheid bij mij altijd weg en begin ik het zelfs lekker te vinden. Heus waar.

Stap 4: Voorzichtig naar de core

Pas als je alle delen van je lichaam (met uitzondering van het hoofd) hebt gehad, is het tijd om je buik/borst/hartstreek te laten kennismaken met de koude douche. Dit doen we omdat je core – zoals dit gedeelte van het lichaam ook wel genoemd wordt – altijd warm moet blijven om je organen goed te laten werken. Als je er dus ineens een koude douche op zet, kan het weleens zijn dat je lichaam dit als een hele heftige schok ervaart en je meteen in een afterdrop schiet.

Een afterdrop is een natuurlijke reactie van je lichaam op te heftige koudeblootstelling die je core langzaam tot onder de 35 graden laat dalen. Je lichaam gaat dan heftig bibberen en je voelt je heel koud. Dit kan na flinke kou wel een uur of langer aanhouden! Als je zo’n reactie ervaart, betekent het dat je te lang of te snel de koude in bent gegaan. Het is dus goed jezelf altijd aan te leren het moment van een afterdrop voor te zijn door goed naar je lichaam te luisteren en blootstelling aan koude langzaam op te bouwen. Je kunt de weerstand van je lichaam aan de koude wel degelijk trainen, maar dit is een heel geleidelijk proces en het is verstandig daar respect voor te hebben.

Stap 5: Het hoofd

Pas als je alle delen van je lichaam onder de nek aan de kou gewend zijn, mag je je hoofd onder de douchestraal doen. De koude straal op je hoofd is heerlijk en brengt fijne voordelen, zoals het loskomen van het gelukshormoon endorfine. Toch is het verstandig dit langzaam te doen, want het is ook het deel van je lichaam wat de meeste impact van de koude ervaart. Via je hoofd kan namelijk veel warmte ontsnappen en een warm hoofd draagt er aan bij dat je ook minder snel een koud lijf ervaart. Daarom dragen veel mensen in de winter een muts en heeft zelfs Wim Hof een muts op als hij in zijn korte broek een berg beklimt. Buiten dat het leuk staat, natuurlijk!

Stap 6: De verlenging

Heb je al deze stappen doorlopen, dan ben je aangekomen bij de volgende uitdaging (als je wilt): proberen of je je tijd onder de koude douche kunt rekken. Dit heeft niet per se hele grote extra gezondheidsvoordelen, maar het helpt te wel je lichaam te trainen om minder last te hebben van koude-impact, bijvoorbeeld in de winter. Zo kun je beginnen met een koude douche van enkele seconden, tot maximaal 10 minuten. Veel langer raad ik niet aan.Heb je iets aan deze tips? Hoe bevalt het koud douchen voor jou? Ik ben heel benieuwd naar je ervaring!